მთავარი     მოღვაწენი     გალერეა     ინდექსი     ძებნა                 
           

 

 

 

 

ioane petriwi, XII s.

gamoCenili qarTveli moRvawe, mTargmneli, filologi, filosofosi da moazrovne.

 

 

 

biografiuli cnobebi petriwis Sesaxeb TiTqmis ar moipoveba (zogierTi mkvelvari  mas ioane WimWimelTan aigivebs, Tumca es mosazreba mecnierebaSi gaziarebuli ar aris).

ioane petriwis cxovrebisa da moRvaweobis periodis Sesaxeb gansxvavebuli mosazrebebi arsebobs. damkvidrebuli tradiciis Tanaxmad (n. mari, k. kekeliZe, m. gogoberiZe, iv. javaxiSvili, s. gorgaZe da sxv.) igi XI s-is II naxevrisa da XII s-is damdegis moRvawed iTvleboda, Tumca bolo xanebSi gamoiTqva dasabuTebuli mosazreba (e. WeliZe) [SeniSvnebi, 1], romelic mecnierTa didma nawilma gaiziara (d. meliqiSvili da sxv.), rom petriwi XII saukunis miwurulis moRvawe unda iyos.

      gansxvavebuli mosazrebebi arsebobs agreTve misi zedwodebis, `petriwis” Sesaxeb. yvelaze gavrcelebuli mosazrebiT es zedwodeba unda ukavSirdebodes petriwonis qarTul monasters, sadac petriws garkveuli xani unda gaetarebina. gamoTqmulia aseve mosazreba, rom petriwi momdinareobs bizantiuri saeriskaco titulidan `patriki~ (vaxuSti batoniSvili); an rom es zedwodeba niSnavs `friad mCxrekals~, `simkacriT gamomeZiebels~ (m. rafava).

ganaTleba ioane petriws saberZneTSi unda mieRo, konstantine monomaxis mier 1044-1047 ww. daarsebul manganis akademiaSi. `mcire uwyeba qarTvelTa mweralTaTvis~ gvamcnobs, rom petriwi konstantinepolSi gaiwafa `platonurTa RvTismetyvelebaTa da aristoteliTTa filosofosobaTa~.

rogorc Cans, erTxans igi moRvaweobda petriwonis monasterSi, romelic 1083 w. petriwonSi (makedoniaSi, amJamindeli bulgareTi, baCkovo) qarTvelma didebulma, grigol bakurianis Zem daaarsa da sadac unda yofiliyo seminariac (petriwonis monasters ukavSirebs mkvlevarTa umravlesoba ioanes zedwodebas `petriwi~).

cnobilia agreTve, rom igi Semdgom samSobloSi dabrunebula da damkvidrebula gelaTis monasterSi, `kellinsa Sina gaenaTisasa~, sadac eweoda mTargmnelobiT da samecniero muSaobas.

prokle diadoxosis petriwiseuli Targmanis bolosityvaobidan irkveva, rom petriws devnidnen qarTvelnica da berZenic, Tumca am devnis mizezi cxadi ar aris.

petriwis biografiis kvlevisas calke sakiTxad gamoiyofa misi damokidebuleba miqael fselosisa da ioane italosis wresTan.

mkvelvarebi, romlebic petriws  XI s-is II naxevris moRvawed miiCneven, varaudoben, rom konstantinepolSi igi Caeba filosofiur wreSi, romlis meTaurebad iTvlebodnen miqaels fselosi da ioane italosi [SeniSvnebi, 2], xolo rodesac ioane italosi da misi Tanamoazreni konstantinepolidan gaaZeves (1082-1083 ww.), petriwic unda wamosuliyo sataxto qalaqidan. Tumca, petriwis moRvaweobis xanis axleburi daTariReba am varaudsac eWvqveS ayenebs.

petriwis Semoqmedebis yvela mkvlevari aRiarebs, rom petriwma gelaTis akademiaSi is ideebi da suli moitana, romlebic trialebda im dros bizantiis mowinave kulturul wreebSi da kerZod, konstantine monomaxis mier ganaxlebul manganis akademiaSi, im filosofiur moZraobaSi, romlis warmomadgenlebic iyvnen miqael fselosi da ioane italosi.

es periodi bizantiuri (da, aseve, qarTuli) azrovnebis istoriaSi xasiaTdeba mkveTri dainteresebiT antikuri da elinuri filosofiuri literaturiT, aristoteles logikisa da platonizmis (misi neoplatonuri formiT) saeklesio swavlebasTan dakavSirebis cdebiT, didi miswrafebiT, am filosofiis saSualebiT gadaeWraT TandaTanobiT momwifebuli ontologiuri sakiTxebi.

ioane `platonuri filosofosi~, rogorc moixsenieben ioane petriws Sua saukuneebis wyaroebi, axali etapis warmomadgenelia qarTuli Teologiuri da filosofiuri azrovnebis ganviTarebaSi. igi qristianuli sqolastikis istoriaSi ekuTvnis im mimarTulebas, romelic uSualod midis klasikur wyaroebTan da filosofias pozitiurad iyenebs religiuri dogmebis dasabuTebis mizniT. amasTanave, rogorc aRniSnulia petriwis Semoqmedebis amsaxvel gamokvlevebSi, mas filosofia ainteresebs ara mxolod rogorc iaraRi, romlis meSveobiTac unda moeZebnaT pasuxi Teologiis problemebis gadasawyvetad, aramed filosofiisadmi misi interesi gamowveulia TavisTavad filosfiur xedvaTa `Suenierebis trfobiT~, `filosofiur xedvaTa surviliT~. RmrTismetyveleba misTvis umaRlesi filosofiaa, romlis mizania umaRlesi WeSmaritebis wvdoma.

petriwis literaturuli mekvidreoba warmoaCnes avtoris yovelmxriv ganaTlebas, antikuri mwerlobisa da saerTod filosofiis araCveulebrivad karg codnas. igi ara mxolod qristian avtorebs icnobs, aramed antikuri periodisa da elinizmis periodis avtorebs. zedmiwevniT icnobs platonis, aristoteles da maTi komentatorebis (gansakuTrebiT prokles) naSromebs.

adreul samecniero gamokvlevebSi gamoTqmuli iyo mosazreba, rom petriwi cdilobda qarTuli warmarTuli RmerTebis aRdgenas. (nucubiZe, yauxCiSvili), Tumca Semdgomma kvleveba sruliad moxsna es sakiTxi da TvalnaTliv daadastura, rom petriwi mxolod qristianul RvTismetyvelebas eyrdnoba.

 

petriwis literaturul memkvidreobas, rogorc Cans, srulad ar mouRwevia. mis naSromTagan dRemde moRweulia:

 

Ø      ioane sinelis `klemaqsis~ poeturi Targamani (iambikod);

Ø      nemesios emeselis anTTropologiuri xasiaTis naSromi `bunebisaTvis kacisa~,

 

Ø      neoplatonikosi avtoris, prokle diadoxosis `kavSirni RvTismetyvelebiTni~ vrceli komentarebiT, winasityvaobiTa da bolosityviT.

Ø      rogorc Cans mas aseve unda eTargmna daviTis fsalmunebi _ Semonaxulia mxolod am Targmanis winasityvaoba, romelic petriwis originalur naSroms warmoadgens. (es winasityvaoba moRweul xelnawerebSi SecdomiT CarTulia prokles `kavSirni RvTismetyvelebiTnis~ bolosityvaobaSi da mis nawilad iyo miCneuli adreul samecniero naSromebSi, Tumca bolo periodis gamokvlevebma cxadyo, rom `bolosityvaobis~ es nawili realurad damoukidebel naSroms – fsalmunTa petriwiseul ganmartebas, anu fsalmunTa Targmanis winasityvaobas unda warmoadgendes).

Ø      tradiciis Tanaxmad petriws aseve unda eTargmna aristoteles `kategoriebi~ da `peri ermeneias~, Tumca am Targmanebs Cvenamde ar mouRwevia.

 

petriwis Targmanebi gamoirCeva gamokveTilad TavisTavadi mTargmnelobiTi meTodiTa da enobrivi stiliT [SeniSvnebi, 3]. adreul samecniero naSromebSi, romlebSic petriwi XI s-is II naxevrisa da XII s-is damdegis moRvawed iTvleboda, miCneuli iyo, rom igi gelaTis saRvTismetyvelo skolis saTavebTan dgas da safuZvels udebs am skolis terminologiur-stilur siaxleebs. Tumca misi moRvaweobis qronologiis gadaxedvisa da SedarebiTi terminologiuri analizis Semdeg gairkva, rom petriwi gelaTuri mTargmnelobiTi meTodisa da enobrivi stilis fuZemdebeli ki ar aris, aramed misi ganviTarebis bolo etaps warmoadgens.  man axal simaRleze aiyvana da ganaviTara gelaTis saliteraturo skolaSi SemuSavebuli mTargmnelobiTi Teoria da praqtika. mas gansakuTrebuli wvlili miuZRvis qarTuli saRvTismetyvelo-filosofiuri terminologiis formalur-semantikuri struqturebisa da sistemis CamoyalibebaSi.

petriwi ayenebs mecnierul cnebaTa enis Teorias (anu maRali stilis, mecnieruli enis Teorias) da atarebs mas Tavis Targmanebsa da filosofiur naSromebSi. igi amtkicebs, rom filosofiuri azrovnebisaTvis saWiroa ena `mesxuei mdabiorTagan~ anu gansxvavebuli maRali stili da cdilobs Seqmnas `gonier xedvaTa mommarjvi~ ena.

`mamzevebeli da madRevebeli enisa Cuenisa~ uwodes mas Semdgomi epoqis moRvaweebma.

 

petriwma udidesi zegavlena iqonia mis Tanamedrove da Semdgomi periodis qarTuli azrovnebis istoriaze, literaturaze, filologiasa da filosofiaze. misi avtoriteti Zvel qaTul mwerlobaSi ganuzomelad didia. tradicia masSi xedavda petriwonuli literaturuli skolis damaarsebels, qarTuli enis reformators, maRali stilis SemomRebs da uwinares yovlisa, filosofossa da Teologs.

Sua saukuneebSi mas moixsenieben, rogorc `ioane, saRmrTo flosofoss,~ `platonur filosofoss.~

XIII s-is damdegidan qarTul saero mwerlobaSi – vefxistyaosani, Tamariani, abdulmesiani, istoriani da azmani SaravandedTani, dadasturebulia petriwiseuli gavlena. man didi gavlena moaxdina XVIII s-Si anton kaTaliskossa da mis skolaze; sulxan-sabas leqsikonSi asaxulia petriwis leqsika, petriws swavlobden mwignobari qarTveli mefeebi (mag. prokles `kavSirebis~ erT-erT uZveles xelnawerze dasturdeba arCil mefis minaweri, saidanac vityobT, rom arCils es Txzuleba Seuswavlia).

 

anton kaTalikosi ioane petriwis moRvaweobas ase axasiaTebda:

 

Sen filosofiosT saqme monasminani

Sem stoikebrni sityÂT spekal-minani

Sen peripatoT cnobani salxinani

moaqarTulen, qarTli hqmen aTinani.

(wyobilsityvaoba).

 

SeniSvnebi:

1. ioane petriwis cxovrebisa moRvaweobis daTaRireba XI s-is II naxevriT ZiriTadad Semdeg argumentebs efuZneba:

a). ioane petriwi gaigivebuli iyo XI s-is cnobil bizantieli filosofosis, ioane italosis mowafesTan, vinme `abazg gramatikosTan”, romelsac 1082 wels, ioane italosma gaugzavna werili _ e. w. misi 64-e traqtati. (werili gamoaqveyna p. uspenskim). b). XVIII s-is qarTveli mwerlebi (anton kaTalikosi, germane xucesmonazoni, zaqaria gabaSvili, daviT reqtori, ioane bagrationi) petriws miiCnevdnen efrem mciris moZRvrad. amgvari identifikaciis safuZvelia efrem mciris cnoba, romelic mas motanili aqvs mis mier naTargmni areopagituli korpusis anderZSi, da romelSic naTqvamia, rom aRniSnul Targmanze muSaobisas efremis Semwe, mrCeveli da damxmare da moZRvari iyo `ioane, saRmrTod filosofosi da Ãorcielad Rrammatikosi~; g). Tavis originalur naSromSi _ prokles `kavSirni RmrTismetyvelebiTnis~ bolosityvaobaSi, petriwi TiTqosda axsenebs daviT aRmaSenebels, kerZod, igi aRniSnavs, rom minodbili iyo `daviTis gamgoneobas, wyalobas da Tanadgomas~.  

xsenebuli argumentebis kritikuli Seswavlis safuZvelze e. WeliZe askvnis, rom arc erTi maTgani ar warmoadgens utyuar sabuTs. ar arsebobs aranairi mtkicebuleba, rom ioane italosis werilis adresati `abazgi gramatikosi~ ioane petriwia. efrem mciris mier naxsenebi `ioane saRmrTo filosofosi da xorcielad Rramatikosis~ petriwTan gaigivebis agreTve aranairi safuZveli ar arsebobs. WeliZis azriT, ufro savaraudoa, rom es ioane yofiliyo berZeni moRvawe, RvTismetyevli antioqiis sapatriarqodan an Tavad antioqiis imJamindeli patriarqi ioane; xolo prokle diadoxosis `kavSirni RvTismetyvelebiTnis~ bolosityvaobaSi naxsenebi daviTi, romlis wyalobasa da gamogoneobas axsenebs petriwi, daviT winaswarmetyvelia (xolo diadoxosis bolosityvis es nawili, realurad petriwis mier naTargmni da dReisaTvis dakarguli daviTis fsaulmunebis Sesvali unda iyos, romelic meqanikurad aris mierTebuli xelnawerSi diadoxosis bolostyvaobasTan da SecdomiT iyo gaazrebuli diadoxosis bolsoityvaobis nawilad). petriwis moRvaweobis xanis gadatanas XII s-is boloSi e. WeliZe agreTve asabuTebs sakuTriv petriwis naSromebisa da imave epoqis sxva elonifiluri Targmanebis terminul struqturaTa paraleluri Seswavlis safuZvelze, rac saSualebas aZlevs mas daaskvnas, rom gavrcelebuli mosazrebis sawinaaRmdegod, petriwi gelaTis saRvTismetyvelo skolis saTavebTan ki ar dgas da safuZvels ki ar udebs am skolis terminologiur-stilur siaxleebs, aramed qronologiurad momdevnoa gelaTis skolisa da XII s-is II naxevarze adrindeli mwerali ver iqneba. e. WeliZis Tanaxmad, gelaTis skolis literaturulu produqciisa da petriwis TargmanTa SedarebiTi analizis safuZvelze mkafiod vlindeba araTu gelaTuri skolis mier petriwiseuli terminologiis miReba, aramed, piriqiT, petriwis mier gelaTuri terminologiuri siaxleebis SeTviseba, srulyofa da xSir SemTxvevaSi TandaTanobiTi mTliani uaryofa. petriwis Semoqmedebis gadatanas XII s-is boloSi, WeliZis gamokvlevis Tanaxmad, mxars uWers  agreTve enobrivi, leqsikuri, istoriul-wyaroTmcodneobiTi, literaturuli da petriwis uSualo gavlenis damadasturebeli monacemebis mTlianoba.

 

2. miqael fselosi da ioane italosi, bizantiis TeologiaSi racionalisturi mimarTulebis warmomadgenlebad iTvlebian. 1075-1076 ww., miqaels fselosi sazogadoebrivi scenidan Camovida. eWvmitanili imaSi, rom zedmetad iyo gatacebuli `elinuri filosofiiT,~ igi iZulebuli gaxda eRiarebina Tavisi Secdomebi. ioane italosi ki gaasamarTles misi ararorTodoqsuli Sexedulebebis gamo; eklesiis mier SeCvenebuli igi 1083 wels konstantinepolidan gaaZeva aleqsi komnenma, Tumca mogvianebiT manac moinania Tavisi Secdomebi.

 

3. samecniero literaturaSi ukanasknel xanebamde damkvidrebuli iyo termini `petriwuli/petriwonuli stili,~ romelic arazustia. rodesac petriwonul stilze saubroben, mxedvelobaSi aqvT swored gelaTis skolaSi Seqmnili literaturul produqcia, gelaTis literaturul-enobrivi stili da mTargmnelobiTi meTodi. amdenad, ukanaskneli periodis gamokvlevebSi termins `petriwuli/petriwonuli stili~ enacvleba termini `gelaTis saliteraturo skolis stili.~ petriwonidan Cvenamde, samwuxarod, araferia moRweuli,  garda monastris tipikonisa, amdenad Cven ara gvaqvs saSualeba vimsjeloT petriwonSi Seqmnil literaturuli porduqciis xasiaTze, misi enisa da stilis Taviseburebebze, mTargnelobiT meTodze. amave dros Cvenamde moRweulia gelaTis saRvTismetyvelo-literaturul skolaSi Seqmnili da Targmnili Tu gadawerili uamravi sruliad garkveuli mimarTulebisa da xasiaTis literaturuli Zegli.

gelaTis saRvTismetyevlo-mTargmnelobiTi skola (qarTuli elinofiluri mimarTulebis erTi umniSvnelovanesi Sto), saTaves iRebs Savi mTis filologiuri skolidan da mniSvnelovan etaps warmoadgens qarTuli filosofiur-Teologiuri da mecnieruli enis ganviTarebis gzaze. am skolaSi SemuSavda Teoriuli safuZvlebi zusti, adeqvaturi Targmanisa da qarTuli flosofiuri enisa, damuSavda da Camoyalibda qarTuli filosofiuri ena da stili, safuZveli daedo qarTuli filosofiuri terminologiis formalur-semantikur sistemas.

 

 

 

wyaroebi da samecniero literatura:

1.        alania e. , qarTuli akademia bulgareTSi. petriwis monastris 880 wlisTavis gamo. Tbilisi, 15. X, 1963.

 

2.       aleqsiZe lela, berZeni filosofofosebi ioane petriwis "ganmartebaSi". kr. filologia filosofia.  1999.  Tsu filosofiis istoriis kaTedris Sromebis krebuli.  gv. 32-148. 

 

3.       aleqsiZe lela, antikuroba da qristianoba: berZnuli filosofia ioane petriwisa da (fsevdo)maqsime aRmsareblis komentarebSi, disertacia filosof. mecn. doqt. xarisxis mosapoveblad, Tbilisi 1997.

 

4.       aleqsiZe lela,  petriwis komentarebis 41-e  Tavis wyaroebisaTvis. saq. mecn. akad. macne (els)  1983. #2.  gv. 93-96. 

 

5.       aleqsiZe lela, Semecnebis safexurebi prokle diadoxosis da ioane petriwis SromebSi.  saq. mecn. akad. macne (filosofiisa da fsiqologiis seria), 1984, #2.  gv. 41-47.

 

6.       aleqsiZe l(ela),  prokle [diadoxosi] da ioane petriwi: "yoveli yovelsa Soris". saq. mecn. akad. macne (filosofiisa da fsiqologiis seria).  1988, .#2. gv. 52-58.

 

7.       bezaraSvili, q., ioane sinelis `klemaqsis~ ucnobi qarTuli versia, macne (els) 1987, #4.

 

8.       beraZe a., qarTuli didaqtikuri poeziis mamamtavari, ciskari, 1969, #10, gv. 113-134 (recenzia)

 

9.       gigineiSvilii l,  ioane petriwis ganmartebis I Tavis erTi pasuxis        gagebisaTvis. gelaTis mecnierebaTa akademiis Sromeb.  quTaisi.  I.       1998. 

 

10.    gogolaZe, n., adresati 900 wlis Semdeg ipoves (naTela keWaRmaZis gamokvleva `abazgi gramatikosisa~ da ioane petriwis erTi da igiveobaze), axalgazrda komunisti, 12, V, 1964

 

11.     gogiberiZe mose, rusTaveli, petriwi. preludiebi, Tbilisi.  1961 (= gogoberiZe m., rCeuli filosofiuri Txzulebani, t. 4, Tbilisi, 1978

 

12.    gogiberiZe m., ioane petriwi da misi msoflmxedveloba, Tbilisi, 1971

 

13.    goiberiZe mose, ioane petriwis moZRvreba `erTis~ Sesaxeb, Tsu samecn. sesiis moxsenebaTa Tezisebi 1940, gv. 92-93

 

14.    gorgaZe sergi,   nemesios emeseli, bunebisaTvis kacisa, berZnuliTgan gadmoRebuli ioane petriwis mier. qarTuli teqsti... gamosac. daamzada da leqsikon-saZieblebi daurTo s. r. gorgaZem.  tfilisi.  1914.

 

15.    danelia korneli,  ioane petriwis bibliografiuli ormuxledi iambikos teqstis dadgenisa da ganmartebisaTvis. saq. mecn. akad. macne (els). 1982.  #1.  .gv. 55-61.

 

16.    danelia k.,  axali furceli petriweuli skolis mTargmnelobiTi moRvaweobidan. Tsu Sromebi (enaTmec.).  t. 302.  1996.  gv. 17-41.

 

17.    doborjginiZe n.,  dionisios Trakielis ... gramatikis sakiTxebi ioane  petriwis SromebSi. Tsu Sromebi (humanit. ... seria).  t. 16.  1988.  gv.  224-225. 

 

18.    zaqraia parmen,  petriwoni-baCkovo (qarT. kult. kerebi bulgareTSi).  sabW. xelovneba. #10.  1982.  gv. 56-63. 

 

19.    zumbaZe d., filosofiis istoriis sakiTxebidan: irrealuris eTikuri gaazrebisaTvis platonis filosofiis Suqze; gelaTis academia da berZnuli filosofiis dasasruli, ciskari, 1981, #7, gv. 145-152

 

20.    TarxniSvili m., RvTismSoblis xatis warwera petriwonis monasterSi.  m. TarxniSvili, qarTuli eklesiis istoria.  Tbilisi.  1994.

 

21.    TevzaZe g., ioane petriwi = Joane Petrizi, Tbilisi, 2006.

 

 

    22. TevzaZe g., ioane petriwis "ganmartebai"-s 53-e Tavis gagebisaTvis. macne, 1964, #4, gv. 276-278

 

 

23.    TevzaZe g., ioane petriwis filosofiis zogierTi sakiTxi. saist.-filosof. urTierT.  Tbilisi.  2.  1984.

 

24.    TevzaZe g., ioane petriwi da nikoloz meToneli. religia.  Tbilisi.  1992, #3, gv. 15-22

 

25.    TevzaZe g., ioane petriwi adamianis daniSnulebis Sesaxeb. iveria.  Tbilisi.  3.  1993. 

 

26.   Тевзадзе Г., Учение Apистотеля о вpемени и его pецензия в философии         Петpици.  тpуды TГУ.  Tбилиси.  249.  1984.

 

27.    Тевзадзе Г., K пониманию одного места "Послесловия" Петpици. сообщен. AH ГCCP.  т. 24 п 9.  1955.

 

28.    Тевзадзе Г.,  Иоане Петpици и античное философское наследие. философские науки.  2.  1977. 

 

29.    Тевзадзе Г., Пpоблеам аналогии в философии И. Петpици.CБ. Ш. Hуцубидзе.  Tбилиси.  1980.

 

30.    ioane petriwi, Sromebi, t. 1-2, tfilisi, 1937; 1940. t. 1, ˘prokle diadoxosisa platonurisa filosofosisa kavSirni. qarTuli teqsti gamosca, gamokvleva da leqsikoni daurTo s. yauxCiSvilma. Sesavali statia m. gogiberiZisa. 1940; t. 2,

31.    ganmarteba˘ proklesTvs  diadoxosisa da platonurisa filosofiisaTvis. teqsti gamosces da gamokvleva daurTes. S. nucubiZem da s. yauxCiSvilma. Tbilisi.  1937.

 

32.    kandelaki boris, aToni, petriwoni, jvari. Tbilisi, 1975.

 

33.    kandelaki boris, petriwis savane bulgareTSi. Tbilisi.  1975. 

 

 

34.    kandelaki boris,  900 wlis qarTuli savane bulgareTSi (petriwonis  monasteri). Zeglis megobari.  66.  gv.61-66.

 

35.    karbelaSvili a., vin gadaarCina petriwoni ? (nawyv. wignidan). wignis samyaro, N #19, 1975, gv. 2, 4.  wignis samyaro, #20, 1975, gv. 4. 8.

 

36.    kekeliZe, TargmanebaÁ eklesiastisaÁ mitrofane, zmvirnle mitropolitisaÁ, tfilisi, 1920. gv. 58, SeniSvn 15

 

37.    kekeliZe, k. ioane petriwis samwerlo moRvaweobidan, etiudebi, t. XI, gv. 172

 

   38. keWaRmaZe n., ioane petriwis enis sakiTxisaTvis. Tsu Sromebi. t. 51. Tbilisi.  1953.

 

   39. kilaZe n., goneba da midmogoneba ibn ruSdTan da petriwTan. Tsu Sr.  Tbilisi.  186.  1973.

 

   40.kilaZe n., ibn ruSdisa da petriwis zogierTi terminis erTbunebovnebis Sesaxeb, saq. mecn. akad. mpambe. t. 85, 1977, #3, gv. 749-751

 

41.    kukava Tamar,  ioane petriwis msoflmxedveloba.  Tbilisi.  1971. 

 

42.    kukava Tamar,  ioane petriwi wigni "aT-or Tvisa" ("proloRia"). Tbilisi, 1978. 

 

43.    kukava Tamar, arsen bulmaisis Ze _ ioane petriwis poeturi tradiciis gamgrZelebeli. mnaTobi.  Tbilisi.  1981, #7, gv. 154-158   

 

44.    kukava Tamar, ioane petriwis eTikuri Sexedulebebi, skola da cxovreba, 1972, #7, gv. 69-75

 

45.    lolaSvili ivane, ivane petriwis erTi `dakarguli~ TargmanisaTvis.          lit. saqarTvelo.  1965, #1, gv. 3. 

 

46.    lolaSvili ivane. ioane petriwi da bibliuri wignebis mTargmnelebi. S. rusT. sax. qarT. lit-is in-tis da literaturaTmcodneobis respublikuri sakoordinacio sabWos I samecn. sesia.  1966.  gv. 38-41. 

 

47.    lolaSvili ivane, ioane petriwi, saTnoebaTa kibe. gamosacemad moamzada, gmaokvleva, SeniSvnebi da leqsikoni daurTo iv. lolaSvilma. Tbilisi.  1968. 

 

48.    lolaSvili ivane, ioane petriwis ucnobi Targmanebi. mwignobari.  1980, #1 gv. 101-111. 

 

49.    lolaSvili ivane, ioane petriwi. qarT. sabW. enciklopedia.  t. 5.  1980.  gv. 192. 

 

50.    lolaSvili ivane, petriwonis qarTuli literaturuli skolis istoriisaTvis. mnaTobi.  1982. #1.  gv. 89-100. 

 

51.    lolaSvili ivane, "filosofiis gansazRvrebaTa" ZvelqarTuli Targmanebi.  amonios ermiasi: "rai vidreme ars filosofobaa", Targmneli berZnulidan ioane filosofosi petriwis mier.  kr. saistorio-filologiuri Ziebani.  II. Tbilisi, 1984. gv. 157-200. 

 

52.    mamacaSvili maia,  ioane petriwis "ganmartebaÁ˘ proklesaTÂs diodoxosisa da platonurisa filosofiisaTÂs~ erTi adgilis gagebisaTvis.  saq. mecn. akad. macne. 1972, #1, gv. 55-56

 

53.    maxaraZe mixeil, ioane petriwi `filosofiuri memkvidreobis~ seriiT, mnaTobi, 1984, #11, gv. 171-176 (recenzia).

 

54.    maxaraZe mixeil,  mizezobriobis sakiTxi i. petriwis filosofiaSi. saq. mecn. akad. macne (filos. seria).  1976, #1.  gv. 54-67. 

 

55.    meliqiSvili damana, berZnizmebi ioane petriwis enaSi. macne, filol. seria. Tbilisi.  1970, #1,  gv. 155-170. 

 

56.    meliqiSvili damana, gelaTi, sxua aTina da meore ierusalimi, Tbilisi, 2006

 

57.    meliqiSvili d., gelaTis samonastro-literaturuli skola (akademia), quTaisis unoversitetis moambe, 1993, ##1, 2, gv. 6-24; 5-25

 

58.    meliqiSvili damana, zogi sakavSirebeli sityvisa da nawilakis mniSvnelobisaTvis ioane petriwis nawerebSi. Tsu Zv. qarT. enis kaTedris Sromebi. saiubileo krebuli, Tbilisi, 1968, XI, 133-142.

 

59.    meliqiSvili damana, ioane petriwis "ganmartebis" gadmoaxalqarTulebuli teqsti SeniSvnebiTa da komentariebiT. areopagituli Ziebani.  Tbilisi.  1987.  gv. 188-207.

 

60.    meliqiSvili damana, ioane petriwis “ganmartebis” bolosityvaobis Sedgenilobisa  da zogi axali wyarosaTvis. Tsu Zveli qarTuli enis kaTedris Sromebi. Tbilisi. 1988, t. 27. gv. 168-183. 

 

61.    meliqiSvili damana, ioane petriwi da ioane italosi ori sawyisis Sesaxeb. quT. universitetis moambe.  quTaisi.  п 1995. #4.  gv. 170-177. 

 

62.    meliqiSvili, damana. ioane petriwis traqtati samobiT xedvisaTvis saRmrToisa bunebisa rogorc fsalmunTa ganmarteba. saerToSoriso samecniero konferencia, miZRvnili sim. yauCiSvilis dab. 100 wlisTavisadmi.  Tbilisi.  1995.  gv.79-80.

 

63.    meliqiSvili damana,  ioane petriwis enis Taviseburebis zogierTi sakiTxi,  mnaTobi,  1966, #2  gv. 147-155

 

64.    meliqiSvili damana,  ioane pertiwis filosofiur SromebSi naxmari zogierTi terminis ganmartebisaTvis.  macne, filol. seria.  Tbilisi.  1968. #1, gv. 193-209

 

65.    meliqiSvili damana, ioane petriwis filosofiur SromaTa ena da stili,  Tbilisi, 1975. 

 

66.    meliqiSvili damana,  ioane petriwis filosofiur SromebSi naxmari zogi terminis ganmartebisaTvis. Tsu Sromebi.  Tbilisi.  1976. #174, gv. 133-152.

 

67.    meliqiSvili damana,  ioane petriwis `saTnoebaTa kibis~ gamocemis gamo, mnaTobi, 1970, #6, gv. 175-182.

 

68.    meliqiSvili damana, ioane saRmrTo filosofosi, zedwodebiT petriwi _ qarTuli enis mze, jvari vazisa.  1995, #6.  gv. 91-99. 

 

69.    meliqiSvili damana, sityvawarmoebis saerTo saSualebani ioane petriwisa da efrem mciris enaSi. Tsu Sromebi.  t. B6-7 (151-152).  Tbilisi, 1974.  gv. 115-152.

 

70.    meliqiSvili damana, prokle diadoxosis ontologiuri sistemis petriwiseuli  RmrTismetyvelebisTvis.  III saerTaSoriso qarTvelologiuri simpoziumi.  Tbilisi. 1994, maisi. 

 

71.    meliqiSvili damana, sityvawarmoebis saSualebani ioane petriwis da efrem mciris enaSi. Tsu Sromebi.  Tbilisi.  1974.  gv 151-152.

 

72.    menabde l., petriwis monastris wesdeba?! Tsu Sromebi. 34.  Tbilisi. 1970.

 

73.    menabde l., Zveli qarTuli kulturis kerebi sazRvargareT: aToni, petriwoni, skola da cxovreba, 1985, #9, gv. 65-72

 

74.    mWedliSvili l.,  ioane petriwis "ganmartebis" erTi adgilis  ganmartebisaTvis. saq. mecn. akad. macne (filos. seria). 1997. #1. gv. 62-67.

 

75.    mWedliZe m.,  ioane petriwis komentaturuli meTodis ZiriTadi principisaTvis – prokles ganmarteba prokles safuZvelze.  Tsu filolog. fak. axalgazrda mecnierTa Sromebi.  t. 3.  1999.  gv. 132-139. 

 

76.    nodia i., ioane petriwis Seswavlis sakitxisaTvis, macne, 1966, @#3, gv. 161-170

 

77.    nucubiZe, S., qarTuli filosofiis istoria, t. 2, Tbilisi, 1958, gv. 21;

 

78.    nucubiZe, S., kritikuli narkvevebi, Tbilisi, 1965, gv. 310

 

79.    rafava maia,  petriwi-amidaxoris identifikaciisaTvis. x. i. mravalTavi.  Tbilisi.  XVIII.  1999.  gv. 274-279.

 

80.    rafava maia, prokle diadoxosis `kavSirni RvTismetyvelebiTnisa~ da ioane petriwis `ganmartebaTa~ somxuri Targmanis garSemo, macne, 1969, #1, gv. 130-145. 

 

81.    siraZe revaz, ioane petriwis Teoriuli Sexedulebebidan. Tsu Sromebi, Tbilisi, #8-9 (155-156).  1974.  gv .273-282.

 

82.    fancxava ilia, ioane petriwis msoflmxedvelobis ZiriTadi sakiTxebi.  Tbilisi.  1941. 

 

83.    fancxava ilia, ioane petriwis soflmxedvelobis ZiriTadi sakiTxebi, mnaTobi, #9, Tbilisi, 1941.  gv. 114-142. 

 

84.    fircxalava n., musikaluri analogiebis Sesaxeb ioanen petriwis `ganmartebaSi~, sabWota xelovneba, 1989, #3, gv. 110-115.

 

85.    quTaTelaZe, lili, ioane petriwis avtografiuli nusxebis mimoxilva. xelnawerTa in-tis moambe.  I.  Tbilisi, 1959.  gv. 217

 

86.    qurdaZe SoTa, ioane petriwis SexedulebisaTvis teqstis gacnoba-daswavlis Sesaxeb. goris pedagog. in-tis Sromebi.  t. VII.  1962.  gv.63-70. 

 

87.    yauxCiSvili, simon, ioane petriwi. dabadebis 900 wlisTavis gamo.              komunisti, 23 Tebervali.  Tbilisi.  1964. 

 

88.    yauxCiSvili, simon, `istoriani da azmani SaravandedTani da ioane petriwi~, saq. ssr. mecnierebaTa akademiis moambe, t. III, 1942, gv. 89-96.

 

89.    yauxCiSvili, simon, ioane petriwis `ganmartebis~ wyaroTa SeswavlisaTvis, saq. ssr. mecnierebaTa akademiis moambe, t. II, #8, 1941, gv. 755-60.

 

90.    yauxCiSvili, s., `mearistotelura~ (ioane petriwis `ganmartebis~ erTi adgilis garkvevisaTvis), kr.: kavkasiis xalxta istoriis sakitxebi, Tbilis, 1966, gv. 210-212

 

91.    yauxCiSvili simon, axali wigni petriwonis Sesaxeb.  mnaTobi.  Tbilisi.  1956. #1. 

 

92.    yuraSvili s., Suqi saukuneTa siRrmidan, wignis samyaro, 1978, #19, gv. 7 (recenzia T. kukavas naSromze: `ioane petriwis wigni `aT-or Tvisa~)

 

93.    Sengelia mixeil, ioane petriwoneli da Practica Petricellie-s avtorobis sakiTxi, mnaTobi, 1959, #7, gv. 136-141

 

  1. SaniZe m., recenzia d. meliqiSvilis disertaciaze "ioane petriwis        filosofiur naSromTa ena~ Tsu.  Tbilisi.  1967. 

 

  1. Sengelia, mixeil,  ioane petriwonelis dRemde ucnobi nawarmoebis ZiebisaTvis.  literatura da xelovneba.  1951. 21. 06.  29. 

 

  1. Sengelia mixeil,  isev i. petriwis da petriwonis monastris samedicino saqmianobis Sesaxeb, sabWota medicina, Tbilisi, 1970, #6, gv. 60-62.

 

  1. Sengelia mixeil,  damatebiTi masalebi ioane petriwisa da"praktikis" avtorebis sakiTxis garSemo(Tez.).  saq. medic. istorikosTa pirveli samecniero konf. Tezisebi. 1961 30.11_2.12.  Tbilisi.  gv. 52-54. 

 

  1. cincabaZe m., akrostiqi ioane petriwisa da anton bagrationis iambikur   poeziaSi.  xveli qarT. mwerl. mat.  Tbilisi.  1984.

 

  1. wereTeli v., qarTuli samecniero da safilosofoso terminologia iovane petriwi Targmanebis mixedviT, quTaisi, 1919.

 

  1. WanturiSvili d., ioane petriwis maTematikuri Sexedulebani, kr. saqarTvelos ssr umaRlesi saswavleblebis maTematikosTa I da II respublikuri konferenciebis Sromebi, Tbilisi, 1964, gv. 177-185.

 

  1. WeliZe ediSer, ioane petriwis cxovreba da moRvaweoba,.  werili pirveli, .religia, Tbilisi.  1994 # 3-4.  gv.118-129.  werili meore. religia.  Tbilisi.  1-3.  1995.  gv.76-89. 

 

  1. WeliZe ediSer, kvlav ioane petriwis Sesaxeb. Tsu samec.-saRvT. Sromebi.  Tbilisi.  1.  1999.  gv. 86-119. 

 

103. Wyonia Tornike, ioane petriwis "ganmartebis" bolosityvaobis wyaros SeswavlisaTvis. kr. Zveli qarTuli mwerlebis oTxi Zegli, Tbilisi, 1965, gv. 69-125. 

 

  1. erTi wignis Tavgadasavali/petriwonis monastris tipikoni/. ciskari.  1972.  Tbilisi,  7. 

 

  1. xaranauli ana, henadebi da monadebi proklesTan da petriwTan, quTaisis universitetis moambe.  288-296.  4.  Tbilisi. gv. 1995. 

 

106. xidaSeli Salva, petriwonis qarTuli monasteri da misi mniSvneloba qarTuli filosofiis istoriaSi.  mnaTobi.  1984.  #2.  gv. 151-157. 

 

107. xidaSeli Salva, ioane petriwi (cxovreba da Semoqmedeba), Tbilisi, 1956

 

 

moamzada lela xoferiam